BIOS Nedir?
BIOS “Basic Input Output System” kelimelerin kısaltılmasından oluşur. Türkçede ise “Temel Giriş Çıkış Sistemi” olarak karşınıza çıkabilir. Bilgisayarlara ilgi duyan birinin bile en az bir kere adını duyduğu BIOS, bilgisayarın donanımsal parçaları ile yazılımı arasında önemli bir köprüdür. Bilgisayarın giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol ederek, ilk açılıştaki işletim sistemini başlatır ve sistemin yüklenmesini sağlar. BIOS anakart üzerinde yer alır.
Ayrıca bilgisayarın işletim sistemi ile sabit disk, video bağdaştırıcısı, klavye, fare ve yazıcı gibi bağlı aygıtlar arasındaki veri akışını da yönetir.
BIOS terimi ilk olarak 1970’li yıllarda Amerikalı bilgisayar uzmanı olan Gary Kildall tarafından kullanılmıştır. 1981 yılında IBM’in ilk kişisel bilgisayarında dahil edildi. İlerleyen zamanlarda diğer bilgisayarlarda da kullanılarak popülerlik kazandı. Belli bir süre boyunca bilgisayarların ayrılmaz bir parçası olarak kullanıldı.
BIOS Nasıl Açılır?
Windows 10 BIOS Açma
BIOS menüsüne ulaşabilmek için öncelikle Ayarlar > Güncelleştirme ve Güvenlik > Kurtarma adımlarını izleyin. Ardından “Gelişmiş Başlangıç” altında “Şimdi Yeniden Başlat” butonuna tıklayın. Bu işlem cihazınızı yeniden başlatır.
Bilgisayarınız yeniden başlatıldığında, önyükleme seçenekleri karşınıza gelir. Sorun Giderme > Gelişmiş seçenekler > UEFI Firmware Ayarları adımlarını sırasıyla izleyin. Windows 10’dan UEFI BIOS’unuza açılacak olan Yeniden Başlat’a tıklayın.
Windows 8 Ve 8.1 BIOS Açma
Bunun için Ayarlar > PC ayarlarını değiştir daha sonra “Genel” kategorisini seçin. Ardından “Gelişmiş Başlangıç” altında “Şimdi Yeniden Başlat” butonuna tıklayın.
Bunun yerine bilgisayarı kapat menüsünden, yeniden başlatarak Shift tuşuna basılı tutarak ulaşılabilir.
Windows 7 BIOS Açma
Eğer Windows 7 veya daha eski bir işletim sistemine sahipseniz, bilgisayarı yeniden başlatarak aşağıdaki tuş kombinasyonlarını denemeniz gerekli. Her bilgisayarda farklılık gösterebilir.
- Ctrl + Alt + Esc
- Ctrl + Alt + Ins
- Ctrl + Alt + Enter
- Ctrl + Alt + S
- Page Up Tuşu
- Page Down Tuşu
BIOS Nasıl Güncellenir?
BIOS güncelleme işlemi yapmadan önce, bilgisayarınıza takılı olan BIOS’un sürümünü öğrenin. Bunun için Windows tuşuna basarak arama çubuğunu açın, ilgili alana “Sistem Bilgisi” yazın ve girin. Açılan ekranda “Sistem Modeli” kısmından bilgisayarınızın modelini öğrenin. “BIOS Sürümü / Tarihi” kısmından da BIOS sürüm numaranızı öğrenin. Eğer özel üretim bir bilgisayara sahipseniz bunun yerine anakart modelinizi öğrenmeniz gereklidir.
Ardından, öğrenmiş olduğunuz BIOS bilgilerinizi üretici sayfasına giderek, gerekli güncelleme dosyasını indirin. Güncel ve doğru sürüm indirdiğiniz emin olun. Emin olmadığınız dosyayı indirmemenizi tavsiye ediyoruz.
Kuruluma geçmeden önce bilgisayarınızın güvenli bir güç kaynağına bağlı olduğundan emin olmalısınız. İşlem sırasında bilgisayar kapanırsa, BIOS’a kalıcı olarak zarar verebilir.
İndirdiğiniz BIOS dosyasını Winrar’dan çıkarın. BIOS dosyasının içinde Readme adında belge bulunuyorsa, okumadan asla geçme. Gerekli olan talimatları size söyleyebilir. Eğer burada anlatılanlarla çelişiyorsa, orada yazılan adımları uygulamanızda fayda vardır.
Daha sonra bilgisayara bir USB bellek bağlayın. BIOS dosyalarını USB belleğe kopyalayın. Güncelleme işlemi boyunca takılı olması gereklidir.
Bilgisayarın BIOS menüsüne erişin. Bunun için bilgisayarı yeniden başlatın ve F12 tuşuna basılı tutun. F12 işe yaramazsa Del, Esc tuşlarını kullanarak deneyin.
Eğer BIOS yedeklemeyi destekliyorsa yedeklemenizde fayda vardır. Genel olarak Backup veya Save Option menülerinde yedekleme yapılabilir.
Ardından, BIOS güncelleme aracınızı etkinleştirin ve kullanın. Her sistemde BIOS güncelleme aracına erişme yolu farklıdır. Boot sekmesindeki tüm Flash ile ilgili ibareleri etkinleştirin ve Start Flash seçeneğini seçin.
BIOS güncelleme işleminin tamamlanması bilgisayara bağlı olarak dakikalar da sürebilir saatler de sürebilir.
Güncelleme işlemi sırasında bilgisayarınızı kesinlikle kapatmayın. Bilgisayar kapanırsa BIOS’un bozulmasına sebebiyet verebilir. Bilgisayarınızı tekrar açmaya çalıştığınızda açılmayabilir.
BIOS Nasıl Sıfırlanır?
BIOS’u sıfırlamanın 3 farklı yöntemi vardır. Bunlar; BIOS ekranından yani yazılımsal olarak sıfırlama, BIOS (CMOS) pilini çıkararak sıfırlama ve Jumper ile sıfırlama olarak belirtilebilir.
BIOS Ekranından (Yazılımsal) Sıfırlama
Yukarıda bulunan BIOS nasıl açılır başlığında belirtildiği üzere BIOS menüsüne girin. Önünüze gelen BIOS ekranı her cihazda farklılık gösterebilir, buradaki önemli olan konu doğru ayarı bulmaktır. Doğru ayarı bulabilmek için EXİT sekmesinin altına gelerek “Load Setup Defaults” (bazı cihazlarda “Restore Defaults” veya “Load Optimized Defaults” olarak görünebilir) Seçeneğin üzerine gelerek Enter tuşuna basın ve ardından Save & Exit diyerek çıkın.
BIOS (CMOS) Pilini Çıkararak Sıfırlama
Bu işlem için ilk olarak bilgisayarınızı tamamen kapatıp ve bağlı olan güç kablosunu çıkartmanız gerekecektir. Kasanın içerisinde bulunan BIOS pine ulaşabilmek için kasanın yan tarafındaki vidaları sökerek açın. BIOS pili anakart üzerinde bulunur ve yuvarlak şeklinde olur. Bu pili çıkarabilmek için yan tarafındaki mental çentiğe bastırmanız yeterli olacaktır, çıkartamadıysanız ince uçlu tornavida ile yardım alabilirsiniz. Çıkardıktan sonra bir kaç dakika bekledikten sonra yerine geri takın ve böylece CMOS sıfırlanmış olacaktır. Bilgisayarın fişini takıp çalıştırabilirsiniz. Eğer bilgisayarınızı açtığınızda sizi BIOS menüsüne yönlendiriyorsa buradan hiçbir işlem yapmadan Save & Exit diyerek çıkabilirsiniz.