Hayır Diyebilmek Nedir?
Gerek kişisel yaşamınızda gerekse iş yaşamında telaffuz edilmesi zor kelimelerden biri de "hayır" diyebilmektir. Yaratacağı etkilerin sonuçlarını düşünerek, nasıl söyleyeceğini düşünerek ya da kendinize söylenildiğinde ne hissettiğinizi empati yaparak, hayır demekten kaçınabilirsiniz.
İş yaşantınızda ya da sosyal ve özel yaşantınızda "hayır" diyebildiğiniz zaman ve zamanla bu “hayır” sayısı arttıkça kendinize olan saygınız da artmaya başlar. Hayır diyemeyerek yaşama ve insanlara karşı öfkeler biriktirmek veya karşınızdakilere yerinde olmayan tepkiler vermek yerine kendi önceliklerinize verimli zaman ayırabilirsiniz. Bu durumda tüm yaşamınıza olumlu olarak yansır.
İş Yerinde Hayır Diyebilmek
Çok çalışmanıza rağmen takdir göremiyor, kendi işiniz dışında başkalarına ait işleri de sırtınıza yüklüyor olabilirsiniz. İstemediğiniz halde başkalarını kırmamak için hayır diyemiyor, her şeyin en iyisi olması için işler istediğiniz gibi gitmiyor olabilir. Bu kadar çaba sarf ederken iş yerinden takdir görmek ve fark edilmek isterken kimse sizi fark etmiyor olabilir. Tüm bunlarla karşı karşıya kalmanızın sebebi ''hayır'' diyememek olabilir mi?
Hayır demek göründüğü kadar kolay değil. Ancak hayır diyebildiğiniz zaman tüm bu sorunları yaşamadığınızı fark edebilirsiniz. Gerek yanlış anlaşılma kaygısı ile gerekse kaybetme, reddedilme, eleştirilme korkusu ile bazı kişiler gün içerisinde ''hayır'' demek istediği halde çoğu kez ''evet'' demek durumunda kalmaktadır. Bu durumu özel yaşamında yaşamanızdan daha çok iş yerinde yaşamanız durumunda işler biraz daha zorlaşır. Hatta bazen işin içinden çıkılmaz bir hale bile gelebilir.
İş yaşamındaki çalışma arkadaşlarınıza, üst yönetime veya alt kadronuzda çalışan kişilere ''hayır'' diyememek pek çok soruna yol açabilir. Bunun en temel nedeni sınırları net belirleyememektir. Kişinin net sınırlar çizememesi ve yükümlülüğünün dışında olmasına rağmen başkalarının sorumluluklarını üstlenmesi “hayır” diyememektir. İş yerinde hayır diyebilmek için;
- İlk olarak çalışma arkadaşlarınıza karşı sınırlarınızı net belirlemelisiniz. Başkalarının sorumluluklarını yüklenmemelisiniz. Çalışmak için belli bir süre içinde olduğunuzu düşünerek, bu süreyi kendiniz için en verimli şekilde kullanmayı seçmelisiniz. ''hayır'' demenin de “evet” demek gibi bir seçenek olduğunu unutmamalısınız. Sorumluluğunuz dışında olan işler için ''hayır'' demekten çekinmeyin. Unutulmamalısınız ki siz başkalarının yerine getirmesi gereken sorumlulukları üstlendiğiniz zaman onlara yardım etmek değil kişinin kendi sorumluluklarını almasını engellemiş olursunuz.
- Karşı tarafın sorumluluklarını aldığınızda kendi işinizi aksatabilir ya da ekstra mesai yapmanız gerekebilir. Bu sebeple kendi sınırlarınızı iyi belirlemeniz gerekir. Ne sürede ne kadar iş tamamlayabileceğinizi, ne zaman ne yapmanız gerektiğini bilip, sınırlarınızı düzenlemeniz gerekir. Unutmayın sizin sorumluluğunuz karşı tarafı değiştirmek değil, kendinizi değiştirmeyi seçmelisiniz. Bu nedenle tamamen kendi değişiminize odaklanın. Eleştiriler ile karşı karşıya kalmaktan korkmak yerine “hayır” diyebilmeyi deneyin. Böylece zamanla kendinize olan güveniniz artacak.
- Kendi duygularınızla yüzleşmelisiniz. Her zorla evet dediğinizde nelerden vazgeçmiş olduğunuzu hatırlatın kendinize. ''hayır'' demek ne sizin değerinizi ne de karşı tarafın değerini belirliyor. Sadece işiniz dışında olan bir beklentiyi yapmak istemediğinizi belli eder. İstenilen işi reddettiğiniz zaman kişiyi değil de o işi reddettiğinizi unutmamalısınız. ''hayır'' demek ile ilgili problemleri yaşamaya devam ediyor ve işin içinden çıkmayı başaramıyorsanız bunun altında yatan nedenleri araştırmak üzere mutlaka profesyonel bir destek almanız faydalı olur.
Hayır Diyebilmenin 5 Kolay Yolu
Öncelikle şunu düşünmeniz gerekiyor: Hayır diyememe korkusu, yalnız beynimizde yaşanan bir durum. Bunu aşmak sadece bizim elimizde. Nasıl “hayır” diyebileceğinizi bilemiyorsanız. Aşağıda önerdiğimiz 5 kolay yolu incelemeniz faydalı olur.
- Şu an başka önceliklerim var; eğer sizden istenileni yapamayacak kadar meşgul veya isteksizseniz. Bu cümleyi kullanabilirsiniz. Eğer durumu daha da kolaylaştıracağını düşünüyorsanız, şu an meşgul olduğunuz konudan karşınızdakine bahsedebilir, durumunuzu anlamasına yardımcı olabilirsiniz.
- Şu an doğru bir zaman değil, başka bir zaman görüşelim; başka bir işiniz varken, bir başkasının sizden yardım talep etmesi sık sık karşılaşabileceğiniz bir durumdur. Geçici olarak bu talebi ertelemek size daha iyi geliyorsa, bu cümleyi kullanabilirsiniz. Öncelikle şu an meşgul olduğunuzu söyleyebilir, sonra da bu konuda yardımcı olacağınıza dair görüş bildirmek istiyorsanız, buluşmak üzere bir zaman önerisinde bulunabilirsiniz.
- Kabul etmeyi isterdim ama; dürüst olmak asıl olandır. Gerçekten size yapılan teklifi kabul etmek istemiyorsanız, yanıtınızın kibarca bir “Hayır” olması için bu cümleden faydalanabilirsiniz.
- Biraz düşündükten sonra cevap vereyim; bu cümle daha çok “belki” demeyi ifade eder. Eğer yapılan teklif sizi zorlayacaksa ve şu an “evet” demek istemiyorsanız bu cümleyi kullanabilirsiniz. Bazen kişinin motivasyon durumu çok iyi ya da çok kötü olabiliyor. Bu gibi zamanlarda karşı tarafı da kırmamak için iyice düşündükten sonra cevap verebilirsiniz.
- Bu isteğiniz şu an benim için uygun değil, ancak aklımda olacak; eğer birisi size bir fırsat sunan bir teklifle geliyorsa ve şu an aradığınız şey aslında o değilse, direkt olarak yanıtlamalısınız. Şu an ihtiyaçlarınıza uymadığını net bir şekilde söyleyin ki konuşma daha fazla uzamasın. Aklınızda olacağınız söyleyerek de gelecek fırsatlara da hemen arkanızı dönmediğinizi belirtmiş olursunuz.