Linux Nedir, Kimler Kullanır, Ne İşe Yarar?
Linux, serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.
UNIX 70’li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar birçok bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur.
Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesinde öğrenci olan Linus Torvalds‘ın ve İnternet üzerinde meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir. Linux gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tespit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux’un en büyük avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar tarafından tespit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri saatler içerisinde güncellenebilmektedir.
Linux,
En çok bilinen ve en çok kullanılan açık kaynak kodlu işletim sistemidir. Diğer işletim sistemlerinden farklı olarak Linux açık kaynak kodlu bir yapıya sahiptir. Bu da işletim sistemini kullanan kişinin bilgisayarın arka planında dönen neredeyse her şeyden haberi olabileceği, işletim sistemini kendince düzenleyebileceği ve geliştirebileceği anlamına geliyor.
Linux’un Diğer İşletim Sistemlerinden Farkı Nedir?
Linux, Windows ve macOS gibi işletim sistemleriyle oldukça benzer özelliklere sahip. Aynı diğer işletim sistemleri gibi bir grafik ara yüzüne sahip olan Linux, kelime işlemcileri, fotoğraf ve video düzenleyicisi gibi çeşitli yazılımlara da sahiptir. Gündelik kullanılan birçok uygulamanın Linux işletim sistemi için uyarlanmış versiyonu da bulunur. Kısacası bilgisayarın olduğu yerde Linux da hazır halde bekliyor olacaktır.
Linux’u diğer işletim sistemlerinden ayıran en büyük özelliklerden biri, ilk paragraflarda bahsettiğimiz gibi Linux’un açık kaynak kodlu olmasıdır. Linux yapılırken yazılmış kodların hepsi ücretsiz bir şekilde topluma açık halde bulunuyor. Bu da bu kodların yazılımcılar tarafından görülmesine, değiştirilmesine ve geliştirilmesine kapı açıyor.
Linux işletim sisteminin bir diğer farkı ise farklı yazılım seçenekleri içeren çeşitli Linux dağıtımları olmasıdır. Bu da Linux’un inanılmaz derecede özelleştirilebilir olduğu anlamına geliyor. Durumun böyle olması Linux’ta sadece uygulamaların değil, grafikleri gösterecek sistemlerden diğer kullanıcı ara yüz bileşenlerinin de değiştirilebilir olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla Linux, diğer işletim sistemlerinde yapamadığınız çoğu şey için sizlere özgürlük sunar.
Linux’u Kimler Kullanıyor?
İnternet sitelerinin neredeyse üçte biri, Linux tarafından oluşturulan sunucular tarafından çalıştırılıyor. Bunun dışında Linux işletim sistemini genellikle yazılımla içli dışlı olan bireyler ve birçok büyük şirket kullanıyor.
Şirketlerin sunucularını kurarken Linux’u seçmelerinin sebebi, diğer işletim sistemlerine göre çok daha güvenli olması. Bunun yanı sıra Linux, diğer işletim sistemlerine göre daha esnek ve daha rahat bir işletim sistemi. Ayrıca Linux’u geliştirmek için çalışan inanılmaz büyük bir topluluk var. Şirketler dilediği zaman bu topluluktan gerçekten de muazzam yardımlar alabiliyor. Ayrıca Linux işletim sistemi için ticari destek sunan şirketler de bulunuyor.
Linux ve Unix Arasındaki Farklar
Unix’i duyanlarınız vardır. 1970’lerde Ken Thompson, Dennis Ritchie ve birkaç kişi ile Bell Labs’te geliştirilen bir işletim sistemi olan Unix, Linux ile bazı benzerlikler taşıyor. İlk geliştirildiğinde neredeyse ayırt edilemez halde olan Linux, Unix ile benzer araçlara, programlama araçlarına, dosya sistem düzenlerine ve diğer anahtar bileşenlere sahiptir.
Unix’in Linux’tan farklı olmasının en büyük sebebi, tüm Unix versiyonlarının açık kaynaklı ve ücretsiz olmamasıdır. Yıllar geçtikçe Unix benzeri veya Unix uyumlu şeklinde birçok işletim sistemi geliştirildi ancak hiçbiri Linux kadar başarılı olamadı. Linux, bu zamana kadar Unix temel alınarak üretilen en başarılı ve en popüler işletim sistemi oldu. Bunun da ücretsiz ve açık kaynak kodlu olmasının da büyük etkisi var.
Linux Geliştirilme Süreci
Linux, 1999 yılında Helsinki Üniversitesi öğrencisi Linus Torvalds tarafından kuruldu. Torvalds’ın Linux’u geliştirme sebebi, çoğunlukla akademik ortamlarda kullanılan bir başka Unix klonu Minix’e rakip olmasıydı. Ücretsiz ve açık kaynaklı bir alternatif olarak geliştirilen Linux’un ismi ilk adımda Freax olacaktı ancak daha sonrasında geliştiricinin ismi ve Unix’in birleşiminden ortaya çıkan Linux isminde karar kılındı.
Güvenlik
Linux, diğer işletim sistemleriyle karşılaştırıldığı zaman çok daha güvenli. Elbette kötü amaçlı yazılımların hepsini engelleyebilecek kadar güvenli bir yapısı yok ancak yine de diğer işletim sistemlerinden daha dayanıklı. Linux’ta virüs içeren bir uygulamanın kesinlikle yöneticiden bir şifre ile onay alması gerekiyor. Şifre girilmediği sürece uygulamalar işletim sisteminde herhangi bir değişiklik yapamıyor. Dolayısıyla Linux, herhangi bir antivirüs programına ihtiyaç kalmadan bilgisayarı koruyor.
Stabil Yazılım Güncellemeleri
Linux’ta karşılaşacağınız ilk şeylerden biri fazla gelen yazılım güncellemeleri olacaktır. Linux sürekli olarak güncelleniyor ve bu güncellemeler genelde diğer işletim sistemlerine nazaran çok daha hızlı bir şekilde yükleniyor. Linux’ta yapılan güncellemeler kolayca yüklenebiliyor ve genelde bu güncellemeler yapılırken pek sorun çıkmıyor.
Özelleştirme
Linux’u diğer işletim sistemlerinin üstüne çıkaran en büyük avantajlardan biri de özelleştirme imkanı. Linux’un açık kaynak kodları sayesinde istediğiniz herhangi bir özelliği özelleştirebilir, ihtiyaçlarınıza göre herhangi bir özellik ekleyebilir ve varolan bir özelliği kaldırabilirsiniz.
Linux Dağıtımları
Linux’un birden çok dağıtımı (versiyonu) bulunuyor. Kullanıcılar, ihtiyaçları ve istekleri doğrultusunda istedikleri Linux versiyonunu kullanmakta özgürler zira bu versiyonların hepsi ücretsiz. Linux’un farklı dağıtımlarına Fedora, Ubuntu, Arch Linux, Debian, Linux Mint örnek verilebilir. Eğer henüz yeni kullanacaksanız Ubuntu veya Linux Mint kullanabilirsiniz. Eğer iyi bir yazılımcıysanız Debian ve Fedora ile kendinizi geliştirebilirsiniz.
