Teknolojinin gelişmesiyle birlikte hayatımıza birçok farklı terim girmiştir. Bu terimlerden bir tanesi de Script’tir. Script terimi ile internet sitesi tasarlarken birçok kez karşılaşmışsınızdır. Oyun, yazılım ve Web alanında sıklıkla karşımıza çıkan bu terim, kodlama yapan insanlar tarafından yaygın olarak bilinmektedir. Ancak bir yazılım uzmanı olmasanız da farklı alanlarda bu terimle karşılaşmanız mümkündür. Tüm programlama dillerinde kullanılan Script, herhangi bir programlama dili ile yazılmış uygulama bölümlerinin tüm kodlarını içinde bulunduran bir bütündür. Bu makalemizde Script nedir? script ne işe yarar? script nerelerde kullanılır? gibi sorulara yer verdik.
Script Ne İşe Yarar?
Bilgisayarlar kendi aralarında programlama dilleri ile konuşurlar. Çok sayıda bulunan bu programlama dilleri kendi amaçlarına göre farklı olabiliyor. Programlama dilleri ile yazılmış olan herhangi bir uygulamanın bölümleri hazır kod olarak kullanılır, bu hazır kodlara Script adı verilir. Script hangi programlama dili ile yazıldıysa o programlama diline göre özellikler taşır ve yalnızca o programlama dili ile kullanılır. Örnek olarak “php” dilinde yazılmış bir script “php script” adı verilir. Script İngilizce’de, Scenario kelimesinden türemiştir. Türkçe kaşılığı seneryo anlamına gelir.
Genel olarak web tabanlı kullanılan scriptler, çevrimdışı uygulamalar için de kullanılması mümkündür. Pek çok kullanım alanı için uygul olan scriptler, harici olarak kullanılabilmesi için kodu yazan kişinin izni gereklidir. Ancak ücretsiz olarak sunulan scriptler de vardır, bunları kullanmakta hiçbir problem bulunmamaktadır.
Script Nerelerde Kullanılır?
Herhangi bir programlama dili ile yazılan Script kodları genel olarak çevrimiçi hizmetlerde kullanılır, ancak kullanımı yalnızca bununla sınırlı değildir. Çevrimdışı olsa bile kodlama kullanılan her hizmette Script kod listesi kullanılabilir. Genel olarak web uygulamalarında kullanılan script farklı ortamlarda da kullanımı mevcuttur. Web ve yazılım dışında en çok kullanılan alan oyun sektörüdür. Bir oyun geliştirmeye başlamadan önce yazılan script oyunun akışını değiştirebilir. Tıpkı bir sinema filmi gibi bazı önemli adımların önceden belirlenmesini sağlar.
Script Türleri Nelerdir?
Scriptlerin farklı türleri vardır, bunlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- JavaScript (.js): İçinde birçok farklı tür bulunduran JavaScript şuanda İnternet ortamında bulunan en yaygın script türüdür. Üç boyutlu görüntüler ve grafik gibi bileşenleri oluşturmaya yarar. En çok kullanılan JavaScript türleri Node.js, React.js, jQuery olarak karşımıza çıkar.
- Batch Files (.BAT): Genel olarak bütün Windows süürmlerinde kullanılır, ayrıca DOS ortamlarında da kullanılır. Belli bir sırada yapılması istenilen işler için kullanılara, hiçbir müdahalede bulunmadan kendiliğinden işi halleder. .BAT olarak ifade edilir.
- Command Files (.CMD): Windows NT ile geliştirilmiştir, Bat ile hemen hemen aynıdır. Windows NT ve DOS oartamlarında çalışabilir.
- Visual Basic Script (.VBS): Microsoft Visual gibi programlarda kullanılabilen script türüdür. Visual basic genellikle uygulamalara görsellik kazandırmak için kullanılır.
- PHP Script: Webmaster diye adlandırılan Web geliştiricileri tarafından sıklıkla kullananılan bir script türüdür. Oluşturulması kolay olmayan bir script türüdür. Boş bir hostinge PHP Script atıldığında site hazır hale gelebilir. Açıklanan verilere göre 244 milyondan fazla web sitesi PHP ile çalışmaktadır.
- Nulled Script: İnternette bulunabilecek her türde script dosyası vardır. Bazı scriptler ücretsiz olarak yayınlanırken bazıları ise ücretli bir şekilde lisanslanarak sunuluyor. Lisanslı olarak sunulan bu scriptler korsanlar tarafından kırılarak kullanılabilir hale getiriliyor. Bunlara da Nulled Script adı deniyor.
- Shell Script: Genel olarak işletim sistemleri arasındaki iletişimde kullanılır. Daha çok Linux işletim sistemlerinde kullanılmaktadır. İki veya daha fazla bilgisayarın birbirleri arasında konuşma ve iletişim kurmasını sağlamak için kullanılır.
- Apple Script: Apple şirketi tarafından geliştirilmiş olan bir scripttir. MacOs işletim sistemlerinde kullanılması için tasarlanmıştır. Apple Script ile dosya dönüştürme, veri tabanı, yığın işleme, uygulamalar arası veri transferi ve bunlar gibi iş akışları yapılabilir.
- mIRC Script: mIRC (Mardam Khalid Bey Internet Relay Chat), geçmiş dönemlerde popüler olan sohbet programlarının atası olarak bilinen mIRC için oluşturulmuş bir script türüdür. Sohbet odaları olarak bilinen uygulamalarda kullanılmaktadır.
- CGI Script: CGI (Common gateway Interface), web tabanlı servislerin uzaktan yönetilebilmesi ve uygulamalar arası bağlantılar oluşturabilmesi için kullanılan bir script türüdür.