Zihin Sarayı veya Mekan Metodu Nedir?
Zihin sarayı nedir? sorusuna cevap vermek için tarihte biraz yolcuğa çıkmamız gerekecek. İlk önce zihin kelimesinin ana manasına bakacağız. Zihin; insanın düşünme yetisi, anlayış, kavrayış ya da algılama yetisi anlamına gelmektedir. Bilinç akışı da zihin kelimesinin farklı bir anlamıdır. Kavramın ilk çıkışı Antik Yunan çağına kadar dayanmaktaydı. Daha sonrasında ise, Antik Roma ile beraber zihin sarayı olgusu gelişti.
İki kavram eki çağdan bu yana kadar gelmiş oldu ve zihin sarayı, kuvvet hafıza tekniği uygulanan bir yöntem oldu. Mekan metodu olarak da bilinen olay aslında Latince de ‘Method of Loca (Loci) kelimesinden türemiştir. İnsanın zihin haritası ile olayları ve olguları hafıza da tutmasına zihin sarayı denir.
Bu metod yeni bir uygulama değil aslında. Tarihte de birçok örneğini görmüşüzdür. Günümüzde dizilere bile konu olmuştur. Sadece Sherlock dizisiyle ünlenmiş olsa da Hannibal Lecter hikayesi ve dizisi bu konuya iyi bir örnektir. Yöntem ile beraber zihin oyunları daha kolay hale gelmektedir. İnsanın hafızası her zaman görsel olguları akılda daha çok tutar ya da bizler öyle hissederiz.
Yazısal veya işitsel duyular daha çabuk kaybolur. Ancak, görülen her şey ama her şey kolay kolay unutulmaz. Yaşınızdan belki on, belki de yirmi sene önceye gitseniz bir kelimeyi hatırlamayabilisiniz. Fakat yaşadığınız olayı görselleriyle birlikte hatırlamak, on saniyenizi alacaktır. Görme duyusu ile diğer duyuları birleştirme olayı bunu kapsar. Fazla uzatmadan olayın nasıl gerçekleştiğini örnekle açıklayalım.
Zihin Sarayı Nasıl Uygulanır?
Zihin sarayı (mekan metodu) uygulaması dizide yaşanılan olayla tıpa tıp aynı şekilde gerçekleşir. Sherlock dizide bir saray da mekan metodunu gerçekleştirmişti. Bizler daha basite indirgeyerek, bulunduğumuz evden yola çıkabiliriz.
- Birinci Etap: Mekan Belirleme. Dizide saray örneği verilse de, bu tamımıyla tanılan mekanın olmasından kaynaklanmaktadır. Yaşadığınız ev olur, oda, sokak ya da cadde. Önemli olan sadece iyi bildiğiniz bir mekan olması. Görsel açıdan bulunan konumu her ince detayına kadar bilmeniz gerekmektedir.
- İkinci Etap: Belirlediğiniz Mekanın Rotasını Oluşturun
- Olaylar zihin ötesi bir durum gibi gelebilir. Ama aşılık olduğu zaman her şey daha kolay olacaktır. Mesela bir evin odasındasınız. Her gün standart olarak uyuyor, kalkıyor ve işe gidiyorsunuz. Fakat bunu zihin sarayı yöntemiyle biraz daha açabilir ve şekillendirebilirsiniz. İşe gitmeden önce yaptığınız süreçleri, evde neler yaptığınızı zihin haritası ile bir yol çizebilirsiniz. İşe gidişiniz otobüs ile mi yoksa özel araçla mı olur? Bu bilgiye kadar gezinti yolunuzu çizebilirsiniz.
- Üçüncü Etap: Kelimeler Oluşturun. Zihninizde daha önceden belirleyeceğiniz kelimeleri yerleştirin. Yani görsel olaylarla kelimeleri bağdaştırabilmek için kelime türetin. Mesela güzel kelimesi, sıcak kelimesi ya da sucuklu omlet. Bunun ileride neye yaradığınız söyleyeceğiz.
- Dördüncü Etap: Mekana Görsel Nesneler Ekleyin. Oluşturduğunuz mekanda; masa, sandalye, televizyon, çamaşır makinası, tablo, fotoğraf gibi nesneler yerleştirin.
- Beşinci ve Son Etap: Mekanı Unutmamak İçin Sürekli Ziyaret. Zihin sarayı için yapılması en önemli olay da ziyarettir. Olayların hafıza da sürekli yer edinebilmesi için, kurduğunuz mekanı ziyaret etmelisiniz. Bu bir ödevi tekrar etmeye benzer. Ne kadar çok tekrar edilirse o kadar akılda kalıcı olur.
Mekan Metodu Nasıl İşler?
Zihin sarayı (mekan metodu) için yapılması gerekenleri örnekle şekillendirmek gerekir. Mekanları ve seçtiğimiz nesneleri kelimelerle ilişkilendirmek gerek. Sıradan yaptığımız işler, mekan metodu yöntemiyle nasıl ilerleyecek hep birlikte göreceğiz. Örneğin; yatak odasında yatağımda huzurlu bir şekilde uyudum. Daha sonra işe gitmek için yatağımdan kalktım. Dolaptan en sevdiğim ve beni özel hissettirecek olan kıyafetleri giydim. Bunları yaptıktan sonra elimi yüzümü yıkamak için banyoyu kullandım. Her zamanki gibi sabah dişlerimi fırçalamayı unutmadım.
Kahvaltı için salonun yemek bölümünü kullandım. Kendime bugün sucuklu yumurta yaptım ve afiyetle yedim. Yemek bölümüne yakın bulunan salonda televizyonu açarak, gündemi takip ettim. Saatime baktığımda işe gitme vaktinin geldiğini öğrendim. Hızlı adımlarla salondan çıkıp, evin giriş yerindeki portmantodan paltomu alarak kapıyı hızlıca çekip gittim. Arabamı çalıştırıp biraz ısınmasını bekledim. Artık iş yerine gimek için hazırdım.
Bu kuramı aşağı yukarı, her gün çoğu insan gerçekleştirmektedir. Alatılmasa da zihinimizde bu şekilde gerçekleşen olaylar yer edinmiştir. Zihin ötesi, bir olay gibi gözükse de aslında sıradan yapılan olgulardır. İşte mekan metodu ile yaptığımız işleri ilişkilendirmiş oluyoruz. Salon, yatak odası bir mekan; sevgi ve kıyafet ise alanla ilişkilendirilen kelimelerdir. Zihin haritası çıkararak yapılan bu yöntem farklı yerlerde de kullanılır. Aslında günlük yaşantımızın şeklini çıkarmak için her gün kullanılmaz. Daha çok ezberde tutmak istediğimiz ya da düşününce aklımızda kalmasını istediğimiz olayları aklıda tutmak isteriz. Mesela sınava girecek bir öğrenci için bu yöntem bir çare olabilir.
Zihin sarayı her yerde kullanılabilir mi?
Zihin sarayı taktiği belli başlı bildiğimiz alanlarda kullanılır. Fakat bu yöntem ile birlikte farklı teknikler de öğrenilebilir. İş yerinde akılda tutmak istediğiniz ya da okuyan bir öğrenciyseniz derslerle ilgili konuları hafıza da bu yöntem ile tutabilirsiniz.
Kendi başıma zihin olaylarına kalkışabilir miyim?
Elbette kendi başınıza da bu tekniği kullanarak bir şeyler öğrenebilirsiniz. Fakat tecrübeli bir eğitmenden bilgi ve ders almak daha avantaj sağlayacaktır. Bilgileri pekiştirmek daha kolay olacaktır.
Sherlock dizisi katkı sağlar mı?
Dizinin bu yöntem üzerinde ilerlediği bilinmekte. Mini bir dizi olarak başlamış ve ilgi görmesi ardından sezon eklentisi yapılmıştır. Dizi hem vakit geçirmek için hem de yeni bir şey öğrenmek için izlenebilir.